Obecny czas nie jest łatwym czasem dla relacji i związków. Wiele par, rodzin, małżeństw właśnie teraz doświadcza trudności w obliczu nowych sytuacji, pojawiających się problemów, niespodziewanych okoliczności, które nieustannie nas zaskakują… Nieoczekiwanie zdarzenia, których doświadczamy, nowe wyzwania, którym musimy sprostać, zmieniająca się niemal z dnia na dzień rzeczywistość oraz kwestie z którymi borykamy się na co dzień sprawiają, że funkcjonowanie w wielu aspektach np. rodzinnym, partnerskim, społecznym, czy osobistym staje się bardzo trudne lub nawet zaburzone.

Trudności w relacjach- kiedy się pojawiają?

Każdy z nas chce mieć udane relacje, jednak nie wszyscy potrafimy świadomie je budować. I nie jest ważne, czy są to relacje partnerskie czy rodzinne, to nadal wielu z nas uważa, że wystarczy ,,być razem”, a wszystko ,,samo się ułoży”. Potem stwierdzamy ze zdziwieniem, że się nie udało i nie tak miało być, bo przecież iluzja, którą karmieni jesteśmy od dzieciństwa i historie typu: ,,… a później żyli razem długo i szczęśliwie…” w zderzeniu z codziennością nie sprawdza się zupełnie. Zastanawiasz się pewnie nie raz o co w tym wszystkim chodzi.?! Dlaczego w życiu nie jest tak jak w bajce..?

Z sygnałów, które otrzymuję od kobiet podczas konsultacji lub sesji terapeutycznych wynika, że niektóre aspekty dotyczące relacji są dla nich trudne do realizowania w codziennym życiu, niektóre są też czasem niezrozumiałe, ale jednocześnie jest to ważne dla każdej z Was. W kwestii dotyczących relacji i związków zwykle pada wiele pytań, ale odpowiedzi są proste: najważniejsze, to zdać sobie sprawę z tego, że chcemy budować ŚWIADOME relacje. Świadome- czyli takie, w których zakładamy, że budowanie relacji to jest proces, w którym działaniom na rzecz związku, relacji partnerskiej czy rodzinnej nie ma końca. Nie ma tu też miejsca na przypadkowość, chaos i wszystko to, co nas umniejsza w oczach drugiej osoby.

Jeżeli w związku w drugą osobą żyjemy w iluzji, to prędzej czy później wszystko to uderza też w relacje, które – jeżeli nie były trwałe, zbudowane świadomie, na solidnym fundamencie- z dnia na dzień często przestają być oparciem dla partnerów w nich pozostających. Pojawiają się kolejne trudności, które napotykamy na swojej drodze: konflikt, kryzys w relacji, rozstanie, separacja, rozwód. Najpierw czujemy złość, potem jest nam przykro, może czujemy się nieswojo, pojawia się frustracja, bezsilność, poczucie osamotnienia, pustka, obniżenie nastroju, depresja… Brzmi znajomo.?! No -właśnie tak- tylko co z tym faktem zrobić?

Funkcjonowanie kobiet w czasie rozstania/rozwodu

Zmiany, które spowodowane są rozwodem i rozstaniem często mogą wpływać też negatywnie na emocje i psychikę, co z kolei przekłada się na funkcjonowanie kobiety w życiu codziennym lub powoduje ich somatyzację poprzez nagłe wystąpienie określonych dolegliwości w ciele. Poniżej wymieniłam te, które występują najczęściej, a mianowicie:

• w tym czasie kobiety w większości postrzegają siebie jako zdecydowanie mniej atrakcyjne,
• czasem przestają dbać o siebie tak bardzo jak przed rozstaniem, ponieważ nie mają siły, energii lub motywacji
• nie mają też ochoty, żeby gdziekolwiek wychodzić lub po prostu spotkać się ze znajomymi
• często z powodu rozstania z partnerem/mężem spada ich samoocena i samoakceptacja
• zachodzące w życiu prywatnym i rodzinnym zmiany powodują, że samopoczucie kobiety, zwłaszcza w początkowym okresie ulega pogorszeniu
• pojawiają się zmiany nastroju
• częste jest uczucie ciągłego zmęczenia lub wręcz wyczerpania, ponieważ funkcjonowanie ,,w stanie gotowości” przed dłuższy czas oraz utrzymywanie hormonów stresu (m.in. adrenalina i kortyzol ) na wysokim poziomie jest bardzo energochłonne
• czasem pojawia się nadmierna senność
• zdarzać się mogą coraz częstsze bóle głowy (tzw. napięciowe)
• niekiedy występuje mentalna trudność w odnalezieniu się w nowej sytuacji czyli pogodzeniu roli przyszłej samodzielnej mamy, pracownicy, jedynego żywiciela rodziny itp.

Mając na uwadze powyższe czynniki oraz świadomość dyskomfortu, jakiego może doświadczyć kobieta w sytuacji rozstania/rozwodu w związku z pojawieniem się chociażby kilku z nich, trudno jest się dziwić, że w pewnym momencie może mieć uczucie pozostawania w stanie podobnym do stuporu.

Wydarzenia stresogenne w życiu człowieka: rozstanie i rozwód

W naszym codziennym funkcjonowaniu nieustannie wydarza się coś, co w sposób mniej lub bardziej odczuwalny angażuje emocje. Często bagatelizujemy wiele zdarzeń kwitując je słowami: ,,Takie jest życie”. Jednak rozstanie/separacja z partnerem lub rozwód odciskają ogromne piętno na emocjach doświadczających je osób. Często jego skutki można porównać niemal do objawów PTSD czyli syndromu stresu pourazowego. Poniżej przytoczyłam 20 z 43 opisanych czynników stresogennych według Skali stresu Holmesa i Rahe’a, uznanych psychiatrów. Wśród tychże czynników znajduje się wiele takich, które w konsekwencji mogą doprowadzić do rozstania lub rozwodu. W tej klasyfikacji wspomniany rozwód jest drugim najbardziej stresującym wydarzeniem w życiu człowieka. Wartości znajdujące się po prawej stronie tzw. punkty, to ,,siła” , z jaką uderza w nas dane wydarzenie. Zachęcam do przyjrzenia się im z własnej perspektywy.

• Śmierć współmałżonka – 100 punktów*
• Rozwód – 73
• Separacja lub rozstanie – 65
• Pobyt w więzieniu – 63
• Śmierć bliskiego członka rodziny – 63
• Ciężka choroba lub wypadek z uszkodzeniem ciała – 53
• Ślub – 50
• Zwolnienie z pracy/bezrobocie – 50
• Pojednanie z małżonkiem – 45
• Przejście na emeryturę – 45
• Znacząca zmiana stanu zdrowia lub zachowania członka rodziny – 44
• Ciąża – 40
• Problemy seksualne – 39
• Pojawienie się nowego członka rodziny – 39
• Poważna zmiana w pracy lub reorganizacja firmy – 39
• Zmiana statusu finansowego – 38
• Śmierć przyjaciela – 37
• Zmiana stanowiska pracy – 36
• Konflikty w rodzinie – 35
• Wysoki kredyt lub poważne obciążenie hipoteki – 31
  *źródło: poradnik zdrowie.pl

Jak poradzić sobie z tą sytuacją – propozycje

Rozwód i rozstanie należą do najbardziej traumatycznych przeżyć i zazwyczaj wywołują dużo sprzecznych emocji. Dlatego ważne jest, aby w tym czasie poszukać wsparcia specjalistów i przebywać wśród osób, które doświadczają podobnych sytuacji, ponieważ wtedy łatwiej jest znaleźć wsparcie, zrozumienie i akceptację dla przeżywanych w tym czasie emocji. Poniżej opisałam formy wsparcia, po które najczęściej sięgają kobiety we wspomnianej sytuacji.

• Grupa wsparcia dla osób w okresie rozstania i około rozwodowym

Grupa wsparcia dla kobiet rozstających się i po rozwodzie może pomóc w radzeniu sobie w tej sytuacji. Ta forma pomocy skierowana jest do pań przeżywających bezradność, złość, samotność i inne trudne emocje związane z sytuacją rozwodu i rozstania, które dodatkowo rzutują na relacje i komunikację np. na linii rodzic-dziecko lub relacje wśród najbliższej rodziny.

Spotkania w grupie wsparcia są pomocne wtedy, gdy kobieta chce się podzielić swoimi przemyśleniami, odreagować emocje, przepracować trudne doświadczenia lub po prostu otrzymać zrozumienie dla tej często nie łatwej decyzji, którą musiała podjąć lub – co jest trudniejsze- została o tym fakcie poinformowana przez partnera lub małżonka. Sytuacji, na którą często nie była gotowa, a musi się z nią zmierzyć, czyli: rozstanie, rozwód, samotne rodzicielstwo. Spotkania grupowe tworzą przestrzeń do wymiany doświadczeń i wzajemnego  wsparcia w trudach rodzicielstwa, uczenia się jak traktować siebie z większym poszanowaniem potrzeb. Proponowane tam metody i formy pomogą nauczyć się innych niż do tej pory reakcji na określone sytuacje w bezpiecznej i życzliwej atmosferze, poprzez czerpanie z doświadczeń uczestniczek oraz praktycznych wskazówek terapeuty prowadzącego grupę wsparcia.

Udział w grupie wsparcia, to możliwość przyjrzenia się swoim odczuciom i zachowaniu w kontakcie z innymi ludźmi poprzez zrobienie tzw. ,,stop-klatki” czyli oddzielenia emocji od sytuacji . Akceptacja i poczucie bezpieczeństwa, którymi obdarzają je pozostałe grupowiczki sprawiają, że kobiety mają odwagę wymieniać się doświadczeniami i własnymi sposobami radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych. Spotkania grupowe dają też możliwość odkrywania podobieństwa pomiędzy uczestniczkami, co zmniejsza u nich poczucie osamotnienia, wyobcowania, umożliwia otrzymywanie i udzielanie wsparcia oraz informacji zwrotnych innym.

• Porady terapeuty

Terapeuta podczas sesji indywidualnych pracuje nad trudnościami, które zgłasza kobieta, doświadczająca kryzysu w związku z rozstaniem lub rozwodem. Porady indywidualne terapeuty adresowane są do osób dorosłych (małżonkowie, partnerzy) dotkniętych kryzysem w relacji np. związanym z problemami pojawiającymi się na poszczególnych etapach życia, które z różnych przyczyn nie mogą lub nie chcą uczestniczyć w innej formie wsparcia.

Działania terapeutyczne poprzedzone są diagnozą i koncentrują się na rozpoznawaniu przyczyn i pomocy w rozwiązywaniu problemów występujących w bliskich związkach i relacjach- także intymnych. Zainteresowana wraz z terapeutą określa cele spotkań, np.:

• poprawa jakości relacji z dziećmi po rozstaniu
• lepsze rozumienie siebie w nowej rzeczywistości
• ustalenie nowych zasad funkcjonowania samodzielnej mamy z dziećmi
• budowanie nowych/właściwych relacji w rodzinie po rozstaniu
• komunikacja
• umiejętność stawiania granic
• wzmocnienie poczucia własnej wartości.

•  Punkt Interwencyjno-Konsultacyjny lub Ośrodek Interwencji Kryzysowej

Dla kobiet będących w kryzysie okołorozwodowym może pełnić rolę ,,pogotowia ratunkowego”, gdzie w sposób doraźny i natychmiastowy będzie udzielana pomoc i wsparcie. Do wspomnianych miejsc mogą zgłaszać się panie doświadczające negatywnych emocji w związku z kryzysem w rodzinie oraz w sytuacjach nie przewidzianych.

Głównym celem działania interwentów kryzysowych tam pracujących ma być dostarczenie kolejnej formy pomocy osobom, które z racji wspomnianych sytuacji nie czują się bezpiecznie, nie radzą sobie w nowej rzeczywistości itp.

Ten brak poczucia bezpieczeństwa swego rodzaju osamotnienie i wyizolowanie sprawia, że kobietom w sytuacji rozwodu lub rozstania często trudno jest korzystać z innych form pomocy jak np. pójście do specjalisty lub dochodzenie swoich praw przez interwencje w odpowiednich instytucjach.

Podsumowanie

Rozwód czy rozstanie- pomimo, że bywają trudne- zazwyczaj nie oznaczają przysłowiowego ,,końca świata’’ i warto też dostrzec fakt, iż wbrew pierwszemu wrażeniu mogą być bardzo oczyszczające i uwalniające. Zazwyczaj też nie zdarzają się od razu, tylko są następstwem długotrwałego konfliktu lub sytuacji, które w konsekwencji uniemożliwiają partnerom dalsze wspólne funkcjonowanie np. nałogi, choroby psychiczne, zdrada.

W relacji, związku czy małżeństwie sygnałem ostrzegawczym, że coś jest nie tak mogą być drobne sprzeczki czy nieporozumienia, natomiast zdecydowanie sygnałem alarmowym są kłótnie/awantury, ciche dni, kłamstwa, agresja lub przemoc i w tym wypadku trzeba stanowczo zareagować.

Patrząc na opisywane sytuacje z tej perspektywy można stwierdzić, że jest kilka wskazówek, które warto aby każda kobieta przyjęła jako ,,drogowskazy” towarzyszące jej po rozstaniu/rozwodzie, a mianowicie:

• bądź szczęśliwa zanim wejdziesz w kolejny związek, niech nowy partner nie będzie dla Ciebie antidotum na samotność
• miej swoje życie, pasje, zainteresowania, przyjaciół
• nie uzależniaj swojego szczęścia i poczucia spełnienia od obecności drugiej osoby
• nie czuj się ,,półproduktem” w sytuacji, gdy nie jesteś w relacji
• nie traktuj związku jako ,,leku na całe zło”
• zauważ, że ludzi szczęśliwych z natury, otaczają nieprzypadkowo szczęśliwe osoby.