W wieku około 8-11 lat, dzieci są już bardziej świadome swoich emocji i mogą wyrażać je w sposób bardziej złożony niż w przedszkolu. Następujące pytania można zadać dzieciom w wieku szkolnym w kontekście samobójstw, aby rozpocząć rozmowę na temat emocji i zachęcić dzieci do mówienia o swoich uczuciach:

1. Czy czasem czujesz się bardzo smutny/a i nie wiesz, jak sobie z tym poradzić?
2. Czy zdarza ci się czuć, że nikt cię nie rozumie i że jesteś sam/sama?
3. Czy wiesz, że jest wiele sposobów radzenia sobie z trudnymi emocjami, takimi jak np. rozmowa z kimś, kto cię kocha, czy robienie czegoś, co sprawia ci przyjemność?
4. Czy wiesz, że myśli samobójcze są normalnym zjawiskiem, ale że istnieją sposoby, aby z nimi walczyć i pomóc sobie?
5. Czy kiedykolwiek myślałeś/aś o tym, żeby zrobić sobie krzywdę? Jeśli tak, to chciałbyś/chciałabyś porozmawiać o tym z kimś, kto może ci pomóc?
6. Czy kiedykolwiek zdarzyło ci się zobaczyć kogoś, kto wydawał się być bardzo smutny i chciałbyś/chciałabyś mu pomóc?
7. Czy wiesz do kogo się zgłosić w sytuacji wystąpienia trudności?
8. Czy zdarza Ci się myśleć o śmierci?
9. Czy kiedykolwiek robiłaś/łeś sobie krzywdę (samookaleczenia)?
10. Czy czasem zdarza się, że myślisz o tym, że jedynym rozwiązaniem problemów jest zrobienie sobie krzywdy?

Pamiętaj, że rozmowa na temat samobójstw powinna być prowadzona w sposób taktowny i delikatny, a pytania powinny być dostosowane do poziomu rozwoju dziecka. Zachęć dziecko do mówienia o swoich emocjach i wrażeniach oraz podkreśl, że nie jest to temat tabu oraz to, że zawsze może prosić o pomoc w razie potrzeby.

Jeśli masz wątpliwości lub podejrzenia, że dziecko może mieć poważne problemy emocjonalne lub myśli samobójcze, należy natychmiast skontaktować się ze specjalistą z tego zakresu.

Wybrana literatura i materiały źródłowe:

• https://twarzedepresji.pl/o-myslach-samobojczych/
• https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/samobojstwa-dzieci-i-nastolatkow–jak-zapobiegac-probom-samobojczym-u-dzieci,6320,n,192
• https://rodzice.fdds.pl/wiedza/depresja-u-dzieci-i-nastolatkow-na-co-zwracac-uwage/?psafe_param=1&gclid=Cj0KCQjwi46iBhDyARIsAE3nVrbDsINC6DfsNAWaeNBoSsf0R-CxiITok_NPde9fDYvJHE6e8jz1byYaAsXrEALw_wcB

• https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/depresja-u-dzieci-i-mlodziezy

• Szymańska, J. (2016). Zapobieganie samobójstwom dzieci i młodzieży: poradnik dla pracowników szkół i placówek oświatowych oraz rodziców. Ośrodek Rozwoju Edukacji.

• American Psychological Association. (2020). Talking to children about suicide.

• Centers for Disease Control and Prevention. (2021). Suicide prevention.

• Gould, M. S., Greenberg, T., Velting, D. M., & Shaffer, D. (2003). Youth suicide risk and preventive interventions: A review of the past 10 years. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 42(4), 386-405.

• American Academy of Child and Adolescent Psychiatry. (2021). Suicide in children and teens.

• National Institute of Mental Health. (2019). Suicide prevention.

• Szymańska, J. (2012). Zapobieganie samobójstwom dzieci i młodzieży. Poradnik dla pracowników szkół i placówek oświatowych oraz rodziców. 3rd ed., Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa, 5.